🏗️ مقدمه کلان
لیست موجودی + قیمت شرکت ها + مشاوره تخصصی :تماس مستقیم
گرید ساختمان : در نظام پیمانکاری کشور، پیمانکاران روزانه با دهها چالش حقوقی، فنی، قراردادی، مالی و اجرایی مواجه میشوند که پاسخ به آنها نیازمند تجربه بالا، تسلط به شرایط عمومی پیمان (نشریه ۴۳۱۱)، تسلط به استانداردهای کنترل پروژه، قوانین مالی–اداری، مقررات ایمنی، ضوابط بیمه و مالیات، و حتی آشنایی با فرآیندهای رتبهبندی شرکتها است.
منابع مهم :
- سازمان برنامه و بودجه کشور ( mporg.ir )
- روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران ( rrk.ir )
- سامانه ساجات ( sajat.mporg.ir )
پیمانکارانی که در حوزههای مختلف ساختوساز فعالیت میکنند — از جمله شرکتهای دارای گرید ساختمان یا شرکتهایی که بهتازگی بهدنبال گرید ساختمان تازه صدور یا انواع گریدهای شهرستان، کارکرده، نو، طرح و ساخت و … هستند — بیش از همه نیازمند یک بانک اطلاعاتی دقیق از پرسشهای تخصصی هستند تا بتوانند در زمان عقد قرارداد، اجرای پروژه، رسیدگی به اختلافات و ارائه ادعاهای مالی، تصمیمات درست و دقیق بگیرند.
به همین دلیل، این مقاله بهعنوان یک مرجع کامل ۵۰ سؤال و پاسخ فوقتخصصی برای پیمانکاران تدوین شده است.
سؤالات بهصورت دستهبندیشده هستند و هر پاسخ با نگاه حقوقی + اجرایی + فنی + تجربی نوشته شده تا برای مدیران شرکتها، کارفرمایان، مشاوران، ناظران پروژه و اعضای هیئتمدیره قابل استفاده باشد.
لیست موجودی + قیمت شرکت ها + مشاوره تخصصی :تماس مستقیم
🟦 بخش اول: پرسشهای تخصصی حقوق پیمان
این بخش یکی از مهمترین گروه پرسشهاست، زیرا بسیاری از اختلافات بین پیمانکار و کارفرما ناشی از عدم آگاهی نسبت به مواد شرایط عمومی پیمان، ضوابط پرداختها، دستورکار، صورتوضعیت، فسخ، تأخیرات و مسئولیتهاست.
گرید ساختمان 4 سال اعتبار
گرید ساختمان 3 سال اعتبار
گرید ساختمان 2 سال اعتبار
گرید ساختمان 1 سال اعتبار
❓ سؤال ۱ — اگر کارفرما صورتجلسه تجهیز کارگاه را تأیید نکند، پیمانکار چه حقوقی دارد؟
پاسخ بلند و تخصصی:
در شرایط عمومی پیمان، تجهیز کارگاه یکی از تعهدات اصلی پیمانکار است اما تأیید آن توسط دستگاه نظارت شرط دریافت هرگونه پرداخت اولیه و شروع رسمی پروژه است.
اگر کارفرما بدون دلیل موجه تأیید تجهیز کارگاه را به تأخیر بیندازد، پیمانکار میتواند:
گرید ساختمان گرید ساختمان
- مطابق ماده ۳۰ تقاضای «تمدید مدت پیمان» نماید
- خسارت تأخیر در پرداخت را طبق ماده ۵۰ مطالبه کند
- موضوع را به مرجع بالاتر مشاور ارجاع دهد
- در صورت تداوم، ادعای «تاخیر اسناد کارفرما» ثبت نماید
- درخواست تعیین تکلیف توسط هیئت حل اختلاف (داوری) بدهد
این موضوع بهویژه برای شرکتهایی که با گرید ساختمان پیمانکاری وارد پروژه میشوند اهمیت بیشتری دارد، زیرا تأخیر در تجهیز کارگاه عملاً ظرفیت زمانی پروژه را تحت تأثیر قرار میدهد.
لیست موجودی + قیمت شرکت ها + مشاوره تخصصی :تماس مستقیم
❓ سؤال ۲ — آیا پیمانکار میتواند بهدلیل عدم تحویل کامل نقشهها پروژه را متوقف کند؟
پاسخ:
بله، اما توقف پروژه باید مطابق سازوکار قانونی انجام شود.
طبق ماده ۲۹، اگر کارفرما نقشهها، دستورکار یا فایلهای فنی لازم را در موعد مقرر تحویل ندهد، پیمانکار حق دارد:
- توقف کار را در قالب یک «اخطار رسمی» اعلام کند
- دلایل توقف را مستند به نقشههای ناقص ثبت کند
- ادعای تأخیر اسناد کارفرما را درج کند
- درخواست تمدید مدت پیمان نماید
- خسارات وارده را بعداً در قالب «ادعای مالی» مطالبه کند
گرید ساختمان گرید ساختمان گرید ساختمان
وقفه غیرقانونی جایز نیست، اما وقفه مستند و رسمی کاملاً مطابق قوانین پیمان است.
لیست موجودی + قیمت شرکت ها + مشاوره تخصصی :تماس مستقیم
❓ سؤال ۳ — مسئولیت ایمنی پروژه با کیست؟ کارفرما یا پیمانکار؟
پاسخ کامل:
در صددرصد پروژههای عمرانی، مسئولیت ایمنی بر عهده پیمانکار است، مگر اینکه خلاف آن بهصورت کتبی توافق شود.
مطابق ماده ۳۳:
- پیمانکار مسئول جان کارگران است
- پیمانکار مسئول خسارات ناشی از عدم رعایت ایمنی است
- پیمانکار باید HSE-Plan ارائه دهد
- تجهیز کارگاه بدون رعایت ایمنی ممنوع است
اگر شرکت دارای گرید ساختمان مشاور بهعنوان مشاور پروژه فعالیت کند، تنها نقش نظارتی دارد و مسئولیت حقوقی متوجه او نیست مگر قصور ثابت شود.
لیست موجودی + قیمت شرکت ها + مشاوره تخصصی :تماس مستقیم
❓ سؤال ۴ — اگر کارفرما قیمتهای جدید را تأیید نکند چه باید کرد؟
پاسخ:
در پروژههایی که دارای ردیف ستارهدار یا آیتم جدید هستند، پیمانکار موظف است آن را اجرا کند ولی:
- ابتدا باید بهای جدید توسط مشاور تحلیل شود
- سپس در کمیته فنی–مالی بررسی گردد
- در نهایت توسط کارفرما تصویب شود
اگر کارفرما تصویب را بیش از حد معمول به تعویق بیندازد، پیمانکار حق دارد:
- ادعای مالی موقت ثبت کند
- موضوع را به هیئت حل اختلاف ارجاع دهد
- تا زمان تعیین تکلیف، اجرای آیتم را متوقف کند (با اطلاع رسمی)
❓ سؤال ۵ — آیا کارفرما میتواند بدون تنظیم دستورکار، از پیمانکار کار اضافی بخواهد؟
پاسخ:
خیر.
کار اضافی بدون دستورکار:
- فاقد اثر حقوقی
- فاقد امکان مطالبه هزینه
- فاقد امکان مطالبه زمان
- و حتی میتواند «تخلف پیمانکار» تلقی شود
بنابراین پیمانکار تنها زمانی مجاز است کار جدیدی انجام دهد که دستورکار کتبی دریافت کرده باشد.
لیست موجودی + قیمت شرکت ها + مشاوره تخصصی :تماس مستقیم
سؤال ۶ — آیا پیمانکار میتواند بهدلیل افزایش ناگهانی قیمت مصالح، درخواست تجدیدنظر در مبلغ قرارداد بدهد؟
پاسخ تخصصی:
افزایش قیمت مصالح بهتنهایی موجب تغییر مبلغ پیمان نمیشود، مگر در موارد زیر:
- وجود بند تعدیل در قرارداد
- توافق کتبی کارفرما و پیمانکار
- صدور بخشنامههای ابلاغی دولت درباره شرایط غیرعادی بازار
- شرایط فورسماژور
- تأخیرات ناشی از قصور کارفرما
اگر پیمان فاقد تعدیل باشد (مانند بسیاری از پروژههای شهرداری)، تنها راه، ثبت ادعای مالی بر مبنای تغییر شرایط اجرای کار و ارائه مستندات معتبر است.
لیست موجودی + قیمت شرکت ها + مشاوره تخصصی :تماس مستقیم
❓ سؤال ۷ — در صورت تأخیر کارفرما در پرداخت صورتوضعیت، پیمانکار چه حقوقی دارد؟
پاسخ تخصصی:
مطابق ماده ۳۷ و ۴۰:
- در صورت تأخیر، پیمانکار حق دارد تعلیق کار را مطرح کند
- میتواند تمدید مدت پیمان درخواست دهد
- حق دارد خسارت تأخیر پرداخت مطالبه کند
- تأخیر بیش از ۶ ماه، میتواند موجب فسخ پیمان به نفع پیمانکار شود
این بند برای شرکتهایی که با گرید ساختمان پیمانکاری وارد پروژههای سنگین میشوند بسیار حیاتی است، زیرا جریان نقدی آنها مستقیم به سرنوشت پروژه وابسته است.
❓ سؤال ۸ — آیا پیمانکار میتواند بدون تأیید مشاور بخشی از کار را انجام دهد؟
پاسخ:
خیر.
هر نوع فعالیت اجرایی باید توسط مشاور تأیید شود. اجرای کار بدون تأیید مشاور:
- قابلپرداخت نیست
- قابلدفاع نیست
- مسئولیت کامل آن بر عهده پیمانکار است
- حتی در برخی موارد موجب تحمل خسارت میشود
این اصل در پروژههای EPC و پروژههایی که با گرید ساختمان مشاور مدیریت میشوند بیشتر نیز رعایت میشود.
❓ سؤال ۹ — زمانبندی (برنامه تفصیلی) اگر تصویب نشود چه پیامدی دارد؟
پاسخ بسیار تخصصی:
بدون برنامه تفصیلی، پروژه از نظر حقوقی و اجرایی ناقص تلقی میشود.
اگر مشاور برنامه را تأیید نکند:
- پیمانکار نمیتواند تأخیرات مجاز بگیرد
- نمیتواند مسیر بحرانی را اثبات کند
- ادعای مالی و زمانی او فاقد اعتبار است
- زمان پروژه قابلمدیریت نیست
طبق ماده ۳۰، کارفرما موظف به بررسی برنامه زمانبندی است و در صورت تأخیر باید پاسخگو باشد.
❓ سؤال ۱۰ — آیا پیمانکار در برابر حوادث ناشی از نقص طراحی مسئول است؟
پاسخ:
اگر پروژه طرح و ساخت یا EPC باشد، بله؛ پیمانکار مسئول تمام نقایص طراحی است.
اما اگر قرارداد ساخت صرف باشد، مسئولیت نقص طراحی با کارفرما یا مشاور است، مگر اینکه:
- پیمانکار نقص را مشاهده و اعلام نکرده باشد
- یا با وجود نقص، اجرای آن را ادامه داده باشد
در پروژههایی که شرکت دارای گرید ساختمان طرح و ساخت است، مسئولیت طراحی و ساخت در هم ادغام میشود و مسئولیت پیمانکار سنگینتر خواهد بود.
❓ سؤال ۱۱ — آیا کارفرما میتواند پیمانکار را به دلیل کندی پیشرفت، جریمه کند؟
پاسخ:
بله، طبق ماده ۵۲، در صورت تأخیر غیرمجاز، کارفرما میتواند:
- پیمانکار را جریمه تأخیر کند
- ضمانتنامه را ضبط کند
- حتی پیمان را فسخ نماید
اما پیمانکار پیش از آن حق دارد:
- دلایل تأخیر را اعلام کند
- تمدید مدت پیمان درخواست دهد
- تأخیرات کارفرما را مستندسازی کند
بدون مستندسازی، هر اعتراضی مردود خواهد شد.
❓ سؤال ۱۲ — اگر کیفیت بتن مطابق استاندارد نباشد، چه کسی مسئول است؟
پاسخ تخصصی:
تعیین مسئولیت بر اساس سه عامل انجام میشود:
① مصالح مصرفی
② فرآیند اجرا
③ آزمایشگاه و کنترل کیفیت
مسئولیت ممکن است بر عهده:
- تولیدکننده بتن
- پیمانکار
- آزمایشگاه
- یا ترکیبی از آنها
قرار گیرد.
مشاور نیز مسئول نظارت است ولی مسئولیت اجرایی ندارد.
❓ سؤال ۱۳ — آیا پیمانکار میتواند درخواست افزایش مبلغ تجهیز کارگاه بدهد؟
پاسخ:
خیر، مبلغ تجهیز کارگاه ثابت است.
اما پیمانکار میتواند:
- افزایش مدت تجهیز کارگاه را درخواست کند
- در صورت تغییر نقشهها، سطح تجهیز کارگاه را افزایش دهد
- در صورت تغییر محل پروژه، هزینههای اضافی را مطالبه کند
❓ سؤال ۱۴ — اگر تملک زمین پروژه انجام نشده باشد، پیمانکار باید کار را شروع کند؟
پاسخ کامل:
خیر.
شروع کار بدون تحویل زمین قانونی نیست.
در صورت عدم تحویل زمین:
- پیمانکار باید «اخطار عدم تحویل زمین» صادر کند
- زمان پروژه متوقف میشود
- پیمانکار بعداً حق مطالبه خسارت دارد
- هیچگونه مسئولیتی بابت تأخیرات ندارد
این مشکل بسیار رایج در پروژههایی است که با گرید ساختمان صدور شهرستان یا پروژههای شهرداری انجام میشود.
❓ سؤال ۱۵ — در صورت تغییر مقادیر کار، پیمانکار چه اختیارات و محدودیتهایی دارد؟
پاسخ:
تغییر مقادیر کار طبق ماده ۳۰ و ۳۱ امکانپذیر است، اما:
- افزایش تا ۲۵٪ آزاد است
- بیش از ۲۵٪ نیازمند مجوز کارفرماست
- کاهش مقادیر نباید باعث ضرردهی شدید پیمانکار شود
- پیمانکار باید درخواست تعدیل ضرایب مالی بدهد
- مشاور موظف است تحلیل فنی–اقتصادی ارائه کند
بخش دوم: پرسشهای فنی–اجرایی و کارگاهی
❓ سؤال ۱۶ — در صورت عدم انطباق مصالح تحویلی با استاندارد ملی، پیمانکار چه باید بکند؟
پاسخ بسیار تخصصی:
پیمانکار طبق ماده ۲۸ موظف است قبل از مصرف، مصالح را کنترل کند. اگر مصالح:
- فاقد برگه استاندارد
- فاقد تست آزمایشگاهی
- یا دارای مغایرت با فهرستبها
باشد، باید فوراً:
- صورتجلسه مغایرت تنظیم کند
- مصالح را قرنطینه کند
- گزارش رسمی به مشاور بدهد
- درخواست آزمایش مجدد نماید
اگر پیمانکار بدون مستندسازی از مصالح نامناسب استفاده کند، مسئولیت ۱۰۰٪ حقوقی و مالی با او خواهد بود—even اگر خرید توسط کارفرما انجام شده باشد.
❓ سؤال ۱۷ — چه کسی مسئول کنترل کیفیت بتن در کارگاه است؟
پاسخ:
مسئولیت اصلی با پیمانکار است، اما سه سطح نظارت وجود دارد:
- ناظر مقیم
- آزمایشگاه معتمد
- مشاور دستگاه اجرایی
اگر بتن تأیید نشود:
- پیمانکار باید تخریب و بازسازی کند
- هزینهها ۱۰۰٪ بر عهده پیمانکار است
- زمان پروژه تغییر نمیکند مگر با دلایل فنی
❓ سؤال ۱۸ — اگر دستگاه نظارت تأخیر در اجرای آیتمها را ثبت کند، پیمانکار چه دفاعی میتواند ارائه دهد؟
پاسخ:
پیمانکار باید:
- برنامه زمانبندی تصویبشده را ارائه کند
- مسیر بحرانی را با مستندات نرمافزار MSP/Primavera ثابت کند
- تأخیرات کارفرما را مستند سازد
- صورتجلسههای تأخیر ناشی از نقشههای دیرهنگام، مصالح تأخیری و … را ارائه دهد
بدون LogBook منظم و Site Report دقیق، دفاع پیمانکار پذیرفته نخواهد شد.
❓ سؤال ۱۹ — آیا پیمانکار مسئول خسارات ناشی از حوادث جوی است؟
پاسخ:
تا حدی بله.
پیمانکار باید:
- تمهیدات لازم ایمنی را رعایت کند
- پایداری سازههای موقت را تضمین کند
- هشدارهای هواشناسی را لحاظ کند
اما در صورت وقوع حوادث فوقالعاده (طوفان غیرمتعارف، سیل نادر، زلزله)، پیمانکار میتواند درخواست:
- تمدید مدت پیمان
- پرداخت هزینههای اضافی
را مطرح کند.
❓ سؤال ۲۰ — در پروژههایی که چند پیمانکار همزمان فعالیت میکنند، تداخل کاری چگونه مدیریت میشود؟
پاسخ تخصصی:
تداخل کاری یکی از رایجترین منابع اختلاف در پروژههای بزرگ است. برای مدیریت آن:
- جلسات هماهنگی هفتگی برگزار میشود
- برنامه زمانبندی مشترک تنظیم میشود
- نواحی کاری تفکیک میشود
- دسترسیها تعریف میشود
- مسئولیتها در صورتجلسه مشخص میشود
مشاور نقش کلیدی در جلوگیری از تداخل دارد.
در پروژههایی که شرکت دارای گرید ساختمان ۴ سال اعتبار یا بالاتر است، معمولاً تیم کنترل پروژه پیشرفتهتری برای مدیریت تداخل دارد.
❓ سؤال ۲۱ — اگر نقشهها در حین اجرا تغییر کنند، پیمانکار چه حقی دارد؟
پاسخ:
تغییر نقشهها یکی از عوامل مهم افزایش هزینه و زمان پروژه است.
پیمانکار حق دارد:
- درخواست قیمت جدید بدهد
- درخواست تمدید مدت پیمان کند
- درخواست تعدیل ضرایب فهرستبها بدهد
- درخواست تجهیز مجدد کارگاه نماید
هرگونه تغییر بدون دستورکار کتبی غیرقابلقبول است.
❓ سؤال ۲۲ — آیا پیمانکار میتواند بهدلیل تحمیل نیروهای انسانی اضافی توسط کارفرما اعتراض کند؟
پاسخ:
بله.
تحمیل نیرو به پیمانکار غیرقانونی است مگر در قرارداد ذکر شده باشد.
پیمانکار میتواند:
- اعتراض کتبی بدهد
- هزینههای اضافی را مطالبه کند
- درخواست تجدیدنظر در شرایط پیمان دهد
❓ سؤال ۲۳ — اگر محصول نهایی با نقشهها اختلاف جزئی داشته باشد، تکلیف چیست؟
پاسخ:
اختلاف جزئی در صورتی قابلقبول است که:
- عملکرد سازه مختل نشود
- زیبایی کار آسیب نبیند
- مشاور آن را بپذیرد
در غیر اینصورت پیمانکار باید اصلاح کند—even با هزینه شخصی.
❓ سؤال ۲۴ — در پروژههای بلندمرتبهسازی، اولویت کنترل کیفیت با چیست؟
پاسخ:
در سازههای بلندمرتبه، اولویت کنترل کیفیت با موارد زیر است:
- کنترل جوش و اتصالات فلزی
- کنترل بتنریزی در ارتفاع
- کنترل پایداری مهاربندیها
- کنترل نشستهای اولیه
- کنترل شاقولی سازه
❓ سؤال ۲۵ — آیا میتوان بخشی از کار را به پیمانکار دستدوم سپرد؟
پاسخ:
بله، اما:
- باید در قرارداد اصلی مجوز داشته باشد
- پیمانکار اصلی پاسخگوی کیفیت است
- بیمه مسئولیت باید پوشش دهد
- کارفرما باید مطلع باشد
❓ سؤال ۲۶ — اگر پیمانکار دستدوم کار را خراب کند، مسئولیت با کیست؟
پاسخ کامل:
پیمانکار اصلی ۱۰۰٪ مسئول است، مگر اینکه:
- کارفرما پیمانکار دستدوم را تعیین کرده باشد
- یا قرارداد فرعی دارای تضمین کافی باشد
با این حال، خسارات از پیمانکار فرعی قابلمطالبه است.
❓ سؤال ۲۷ — آیا پیمانکار میتواند نقشه اجرایی را تغییر دهد؟
پاسخ:
خیر.
تنها کارفرما و مشاور مجاز به تغییر نقشه هستند.
هر تغییری توسط پیمانکار حتی اگر بهتر باشد:
- قابلپرداخت نیست
- ممکن است موجب فسخ پیمان شود
- تضمینها را در معرض خطر قرار میدهد
❓ سؤال ۲۸ — اگر مصالح کارگاه سرقت شود، مسئولیت با پیمانکار است یا کارفرما؟
پاسخ:
مسئولیت با پیمانکار است، مگر:
- کارگاه تحویل نگرفته باشد
- کلید انبار در اختیار کارفرما بوده باشد
- نگهبانی توسط کارفرما تامین شده باشد
بیمه نیز تنها بخشی از خسارت را پوشش میدهد.
❓ سؤال ۲۹ — اگر آزمایشگاه پروژه تأخیر کند، پیمانکار چه حقوقی دارد؟
پاسخ:
پیمانکار میتواند:
- درخواست تغییر آزمایشگاه بدهد
- ادعای تأخیر مطرح کند
- جبران خسارت مطالبه کند
- درخواست توقف موقت عملیات وابسته بدهد
❓ سؤال ۳۰ — اگر در حین گودبرداری به تأسیسات شهری برخورد شود، تکلیف چیست؟
پاسخ:
پیمانکار باید فوراً:
- کار را متوقف کند
- صورتجلسه تهیه کند
- شهرداری یا شرکت خدماترسان را مطلع کند
- حفاری مجدد تنها پس از ایمنسازی انجام شود
هزینهها معمولاً به عهده کارفرماست مگر اشتباه پیمانکار ثابت شود.
بخش پنجم: پرسشهای فوقتخصصی ادعا (Claim) و تأخیرات
❓ سؤال ۴۱ — مهمترین دلایلی که پیمانکار میتواند برای تأخیرات مجاز ارائه کند چیست؟
پاسخ فوقتخصصی:
پیمانکار میتواند تأخیرات مجاز را با استناد به موارد زیر مطالبه کند:
- تأخیر در تحویل زمین پروژه
- تأخیر در ارائه نقشههای اجرایی
- تأخیر در پرداخت صورتوضعیتها
- تغییرات اساسی در نقشهها
- عوامل قهری (Force Majeure)
- جلوههای غیرعادی بازار مصالح (با بخشنامه)
- توقفهای ناشی از آزمایشگاه یا تستهای فنی
اما مهمترین نکته این است که تمام موارد فوق باید مستندسازی کامل داشته باشند:
- Logbook روزانه
- گزارش پیشرفت
- نامههای رسمی
- ثبت وقایع در کارگاه
- تطبیق با مسیر بحرانی (Critical Path)
❓ سؤال ۴۲ — آیا پیمانکار میتواند همزمان «تمدید مدت پیمان» و «خسارت تأخیر» مطالبه کند؟
پاسخ:
بله.
این دو موضوع کاملاً مستقلاند:
- تمدید مدت پیمان برای جلوگیری از جریمه تحویل پروژه است
- خسارت تأخیر برای جبران ضررهای مالی واردشده است
پیمانکار میتواند هر دو را بهصورت موازی درخواست دهد، مشروط بر اینکه:
- تأخیرات ناشی از کارفرما باشد
- مستندات کافی ارائه شود
- مشاور یا کارفرما قصور داشته باشند
❓ سؤال ۴۳ — اگر کارفرما کار را متوقف کند ولی دستوری برای ادامه ندهد، پیمانکار چه باید بکند؟
پاسخ بلند:
این یکی از خطرناکترین موقعیتهای حقوقی برای پیمانکار است.
راهکار صحیح:
- اخطار رسمی مبنی بر «توقف غیرموجه»
- ثبت هزینههای Idle Time
- مستندسازی کاهش بهرهوری
- ارائه گزارش مالی و زمانی
- تقاضای تعیین تکلیف
- در صورت تداوم، ثبت ادعای مالی مستقل
- و نهایتاً ارجاع به هیئت حل اختلاف
در بسیاری از پروژههای دولتی، توقفهای بدون برنامه باعث خسارتهای سنگین میشود و پیمانکار باید هوشمندانه عمل کند.
❓ سؤال ۴۴ — آیا پیمانکار میتواند هزینههای سربار اضافی ناشی از افزایش مدت پیمان را مطالبه کند؟
پاسخ:
بله، ولی فقط در صورتی که:
- افزایش مدت پیمان غیرمجاز نباشد
- تأخیر ناشی از کارفرما باشد
- پیمانکار هزینههای مستند ارائه کند
- سازمان برنامه و بودجه آن را تأیید کند
هزینههای سربار مانند:
- نگهبانی
- بیمه
- استهلاک ماشینآلات
- پرسنل دفتر پروژه
قابل مطالبه است.
❓ سؤال ۴۵ — شرایط فسخ پیمان توسط پیمانکار چیست؟
پاسخ بسیار دقیق:
پیمانکار بهطور معمول حق فسخ ندارد، اما طبق ماده ۴۶ میتواند در شرایط خاص اقدام کند:
- پرداخت نشدن صورتوضعیتها طی ۶ ماه
- توقف طولانی پروژه
- تحمیل کار اضافی غیرقانونی
- تغییر اساسی در ماهیت پروژه
- عدم تحویل زمین
- عدم ارائه نقشههای ضروری
در صورت اثبات، پیمانکار میتواند:
- فسخ
- مطالبه هزینههای انجامشده
- مطالبه خسارت
- آزادسازی تضمینها
را درخواست کند.
🟦 بخش ششم: پرسشهای تخصصی مرتبط با انواع گرید ساختمان
این بخش شامل ۵ سؤال کاملاً تخصصی درباره وضعیت انواع شرکتها با رتبههای مختلف است. (با سئوی کنترلشده)
❓ سؤال ۴۶ — تفاوت شرکت دارای گرید ساختمان ۴ سال اعتبار با شرکت دارای ۱ سال اعتبار چیست؟
پاسخ:
تفاوتهای اصلی عبارتند از:
- شرکت ۴ سال اعتبار ثبات مدیریتی دارد
- سابقه عملکرد واقعی دارد
- ریسک حقوقی پایینتر دارد
- امتیاز ارزیابی کیفی بالاتر میگیرد
- در مناقصات بزرگتر شانس بیشتری دارد
اما شرکت با ۱ سال اعتبار معمولاً:
- تازهوارد محسوب میشود
- رزومه اجرایی ندارد
- هیئتمدیره ناپایدار است
- در پروژههای بزرگ پذیرفته نمیشود
❓ سؤال ۴۷ — آیا «گرید ساختمان نو و بدون کارکرد» برای ورود به پروژه مناسب است؟
پاسخ تخصصی:
برای شروع، بله.
این مدل شرکتها معمولاً مناسب:
- ورود سریع به مناقصات کوچک
- ساخت رزومه
- شروع فعالیت پیمانکاری
هستند.
اما در پروژههای متوسط و بزرگ، کارفرما معمولاً به شرکتهایی با سابقه یا اعتبار زمانی بالاتر اعتماد میکند.
❓ سؤال ۴۸ — شرکتهای دارای گرید ساختمان پیمانکاری چه چالشهایی در مناقصات دارند؟
پاسخ بلند:
مهمترین چالشها:
- تأمین مهندسین امتیازآور
- ارائه رزومه متناسب
- اثبات ظرفیت آزاد
- شفافسازی وضعیت بیمه و مالیات
- رعایت کامل آییننامه ۱۲۳ و ۱۵
- رقابت شدید بر سر قیمت
- نیاز به ارائه ضمانتنامه معتبر
این شرکتها برای رقابت باید ساختار حقوقی و مستندسازی قوی داشته باشند.
❓ سؤال ۴۹ — شرکت دارای گرید ساختمان مشاور در پروژه چه نقش و مسئولیتی دارد؟
پاسخ:
چنین شرکتی نقش کنترلکننده دارد:
- کنترل نقشهها
- کنترل کیفیت
- نظارت بر اجرا
- ارزیابی تغییرات
- کنترل مالی و صورتوضعیتها
- هماهنگی بین پیمانکار و کارفرما
اما مسئولیت اجرایی ندارد و تنها در صورت قصور نظارتی پاسخگوست.
❓ سؤال ۵۰ — شرکت دارای گرید ساختمان طرح و ساخت چه ویژگیهایی باید داشته باشد؟
پاسخ بسیار تخصصی:
این شرکتها باید:
- تیم طراحی حرفهای داشته باشند
- دفتر فنی قوی داشته باشند
- ماشینآلات کافی تأمین کنند
- ضمانتنامههای سنگین ارائه دهند
- توان مدیریت EPC داشته باشند
- تجربه اجرای پروژههای مشابه داشته باشند
در این مدل قرارداد، تمام ریسک طراحی + اجرا + مسئولیت حقوقی بر عهده پیمانکار است؛ بنابراین تنها شرکتهای دارای تیم مدیریتی قوی وارد این حوزه میشوند.
